Even if you wish malianity for me I will not hold you to blame
I love the things you say
If you lend yourself to those who want to do harm
Let winter come and let your roads be snowed down
Let winter come and let your roads be snowed down
Those who turn you/that who turns you away from your love (of God and of mundane beloved)
Nightingales are singing in the garden, tell her/him
It may be a shadow to the subject, but it is manifested to God
I had not laughed since we severed my friend, my friend.
I had not laughed since we severed my friend, my friend.
My Pir Sultan Abdal (the name of a famous bard of Anatolia who has actually written these lyrics about 400 years ago) they have picked up all the roses from my garden
How did they hack this beautiful soul of mine
They had given me worldly posession if I had yearned for them
What would I care for worldly posessions without you my friend, my friend
What would I care for worldly posessions without you my friend, my friend
(P.S.: To understand this verse truly you have to delve into the Rose and Nightingale symbolism and sufism in Turkish culture)
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
APNE MAN KI MAIN JAANUUN AUR PI KE MAN KI RAAM
I know about my heart and god knows about the heart of my beloved
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
APNE MAN KI MAIN JAANUUN AUR PEE KE MAN KI RAAM
I know about my heart and god knows about the heart of my beloved
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PI KA NAAM
The name of my beloved
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
YEHI MERI BANDAGI HAI YEHI MERI POOJA
This is my worship and devotion
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PI KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
EK KA SAJAN MANDIR MAIN EK KA PREETAM MASJID MAIN
Ones beloved is in the Temple and others beloved is in the Mosque
AUR MEIN
And Me
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PAPEEHAY OH PAPEEHAY
Oh pied cuckoo
TU YEH KIYOON AANSO BAHAATA HAI
Why are you crying weeping so profusely
ZUBAAN PE TERI PEE PEE KIS LIYEH REH REH KE AATA HAI
What is reason now and then cuckoo name of beloved on your tongue
SADA YE DARD O GHAM KI YOON DDARDMANDOON KO SUNATA HAI
Why do you always sing the song of pain and sorrow
JO KHUDHI JAL RAHA HOON AUR KIYOON US KO JALAATA HAI
The one who is already burning why you burn him again
KAATOON TORI CHOONCH PAHEEHA
Oh cuckoo I should cut your beak
RAAM DAROON PE LOON
You put salt on my wounds
MEIN PEE KI AUR PEE MORA TU PEE KAHAY HAI KAUN
I am beloveds and beloved is mine who are you to tell me about it
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
Abb Kismat Ke Haath Hai
Now it is all in the hands of destiny
Iss Bandan Ki Laaj
Nobility and respect of this union
Maine to Mann Likh Diya Sawariya Ke Naam
I have inscribed myself In the name of my beloved
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
MEIN PEE KI MORAT KO POOJOON
I worship the idol of my beloved
MEIN PEE KI SURAT KO POOJON
I worship the face of my beloved
HER DAM
All the time
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
SAANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PE KE NAAM KAHOON MEIN PUJARI
I am worshiper of my beloved’s name
HER SAANS MEIN WARI SIMROON MEIN PEE KA NAAM
In every breath , with every breathe his name flows, his name is flowing
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
HUM AUR NAHI KACHO KAAM KE MATWARE PEE KE NAAM KE
It am no other use expec yarning for my beloveds name
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SAJNI BAATI KAB LIKHOON JO PREETAM HO PARDES
If my beloved is abroad in other nation, I should write love letters
TAN MEIN MUN MEIN PIYA BASAY BHEJON KISAY SANDES MEIN
In my body and in my soul my beloveds is present then whom I should send a message
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
HER HER MEIN HAI HER BASAY
God is present everywhere and everything
HER HER KO HER HAI HER KI AAS
And everyone longs for God
HER KO HER HER DHOOND PHIRI
I searched for God everywhere
AUR HER HAI MORE PAAS
But he is alongside me
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
DEEN DHARAM SUB CHOOR KE MEIN TO
Leaving the religion and all rules of society
PEE KI DHUN MEIN SUD BUD KHOYI
I got entrapped in my beloveds love
CHIT JAAON GUN PEE PEE KE GAAON AUR NAHI KOI DOJA KAAM
Wherever I go, I glorify my beloveds name and I have no other job to do
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA…
CHIT JAAON GUN PEE PEE KE GAAON AUR NAHI KOI DOJA KAAM
Wherever I go, I glorify my beloveds name and I have no other job to do
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
Raga –
SA RE RE GA SA RE GA RE RE RE GA
SA PA MA MA GA GA RE RE RE SA
SA PA MA RE RE RE MA GA
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
APNE MUN KI MEIN JAANON AUR PEE KE MUN KI RAAM
I know about my heart and god knows about the heart of my beloved
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAA …
APNE MUN KI MEIN JAANON AUR PEE KE MUN KI RAAM
I know about my heart and god knows about the heart of my beloved
AAA
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREM KE RUNG MEIN AISEE DOOBI, BUN GAYA AIK HEE ROOP
In color of love, I droned myself in such way that we become one
PREM KE RUNG MEIN AISEE DOOBI, BUN GAYA AIK HEE ROOP
In color of love, I droned myself in such way that we become one
PREM KI MALA JAPTE JAPTE AAP BANI MEI SHYAAM
Beading the garland of love my beloveds name I myself became the God or shyaam,
I forgot about my own physical and spiritual existence
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREM KI MALA JAPTE JAPTE AAP BANI MEI SHYAAM
Beading the garland of love my beloveds name I myself became the God or shyaam,
I forgot about my own physical and spiritual existence
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREM KE RUNG MEIN AISEE DOOBI
In a color of love I drowned myself in such a way that
PREM KE RUNG MEIN AISEE DOOBI
In a color of love I drowned myself in such a way that
PREM KE RUNG MEIN AISEE DOOBI
In a color of love I drowned myself in such a way that
AA PIYA IN NAINAN MEIN, MAIN PALK DHAMP TOHE LOON
Oh beloved get inside come into my eyes so I can hold you there
NAAN MEIN DEKHOO GAIR KO NAAN MEIN TOHE DEKHAN DOON
I will not see others and will not let you see others
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
PREETAM HUM TUM AIK HEIN, JO KEHEN SUNAN MEIN DO
Oh beloved we are one but we appear as two
HUM TUM AIK HEIN PREETAM HUM TUM AIK HEIN
Yes my beloved we are one we are one
MUN KO MUN SE TOLIYAH AUR TO MUN QUBOOL NA HO
If we clean the idea of self from our heart, all duality confusion will disappear
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
PREETAM TUMRE SUNG HAI APNA RAAJ SUHAAG
Oh beloved my kingdom my everything is in your company only
Without your company nothing is there
TUM NAAHI TO KACHO NAHI TUM MILE TO JAAGE BHAAG
Without you nothing is there if I find you, if we meet I would be very lucky
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
AUGAN POOJA PAAT TAJAY AUR LAGA PREM KA ROUG
On the way of worship, I got the disease of love
PREETAM KA BUS DHEYAN RAHAY YEHI HAI APNA JOOB
Beloved name should remain in my memory forever is my wish, worship
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
HAATH CHURAWAT JAAT HO, JO NIRMIL JAAN KE MOHE
You are leaving my hand without abandoning me without union meeting
HIRDE MEIN SE JAAWAT HO TAB MEIN JAANON TOHE
Try leaving my heart and I shall see you
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
HER DAM DEKHO MORA PEHARWA SADA RAHAT MORE GHAR NAAHI
In my heart, every time I see I see my beloved there
ANDER BAAHIR AAP WOHI HAI MEIN NAAHEN MEIN NAAHEEN
Inside and Outside he is only there I am nowhere , nowhere
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
JOGANYA KA BHES BANA KE PEE KO DHONDAN JAAON REE
Dressed like a worshipper, I am searching for my beloved
NAGRI NAGRI DWAARE DWAARE PEE KI SHABAD SUNAON GI
In every state on every door, I will sing about you oh my beloved
TARAS BIKHARI JAG MEIN HO KE DARSHAN BHICHYA PAAON GI
Like a beggar in this world, I am searching for your vision your glimpse
TAN MUN UN PER WAROON PEE KI JOGANYA KEHLAOON REE
I sacrifice my body and soul for my beloved so I will be known as his worshipper
AISE DOOBI PREM KE RUNG MEIN
In a color of love I drowned myself in such a way that
PREM KE RUNG MEIN AISE DOBI BUN GAYA AIK HE ROOP
In color of love, I droned myself in such way that we become one
PREM KE RUNG MEIN AISE DOBI BUN GAYA AIK HE ROOP
In color of love, I droned myself in such way that we become one
PREM KI MAALA JAPTE JAPTE AAP BANI MEIN SHAYAAM
Beading the garland of love my beloveds name I myself became the God or shyaam,
I forgot about my own physical and spiritual existence
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREM KI MAALA JAPTE JAPTE AAP BANI MEIN SHAYAAM
Beading the garland of love my beloveds name I myself became the God or shyaam,
I forgot about my own physical and spiritual existence
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREETAM KA KUCH DOSH NAHI HAI, WO TO HAI NIRDOSH
My beloved is not guilty He is innocent
PREETAM KA KUCH DOSH NAHI HAI, WO TO HAI NIRDOSH
My beloved is not guilty He is innocent he is blemish less
APNE AAP SE BAATEIN KER KE HOO GAYI MEIN BADNAAM
Like insane person by talking with myself, I got a bad repute , bad name
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
APNE AAP SE BAATEIN KER KE HOO GAYI MEIN BADNAAM
Like insane person by talking with myself, I got a bad repute , bad name
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREM PIYALA JAB SE PIYA HAI
Since I drank the love from the glass of love
PREM PIYALA JAB SE PIYA HAI, JEE KA HAI YEH HAAL
Since I drank the love from the glass of love my condition is such that
TAARO PE NEEND AA JAYE KAANTON PE AARAM
On burning coils I can sleep and thorns I can rest
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
JEEVAN KA SHINGAR HAI PREETAM
My beloved is the beautification adornment of life
JEEVAN KA SHINGAR HAI PREETAM, MAANG KA HAI SINDOOR
My beloved is the beautification adornment of life and vermilion in my hair
PREETAM KI NAZROON SE GIR KER JEENA HAI KISS KAAM
When fallen from the eyes of my beloved what is the use of such living
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PREETAM KI NAZROON SE GIR KER JEENA HAI KISS KAAM
When fallen from the eyes of my beloved what is the use of such living
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
AAAAA
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
PEE KA NAAM
My beloved’s name
SANSON KI MALA PE SIMRUUN MAIN PEE KA NAAM
I bead my beloveds name on the garland of my breaths
زرتشتیهای کرمان و یزد ، به جشن عروسی ، « گوا گیرون » میگویند. این اصطلاح ، در نخستین نگاه بمعنای « گرفتن گواه » میباشد. ولی جهان بینی ایرانی ، جهان را بطور کلی جشن عروسی می‌دانست. روند زمان در سال ، و روند آفریدن گیتی ، همیشه جشن عروسی بود. تصویری که این جشن عروسی را نشان میداد ، یا « نای » یا « هاون » ، یا هردوی آنها با هم بودند ، و هردو آنها ، ابزار موسیقی شمرده می‌شدند. سوراخهای نای و نای ، با هم ، همان رابطه را داشتند که دسه هاون با هاون.
واژه « فرخ » که نام سیمرغ بود ، و روز اول هر ماه ، فرخ نامیده میشد (نه اهورا مزدا) ، در اصل مرکب از دو کلمه نای و هاون است. هاون ، نامهای گوناگون دارد. یکی از این نامهایش ، « گوازه » میباشد. در واژه « گوازه » ، هاون و دسته هاون ، هر دو با هم ترکیب شده اند ، و موجود واحدی گردیده اند. گوا ، دسته هاون یا نرینگی بود ، و « زه » ، مادینگی بود. به دسته هاون ، یاورنا و یاور و یار می‌گفتند. هر روز ، خدائی ، با سیمرغ که هاون بود ، با هم موسیقی آن روز را فراهم می‌‌آوردند ، و از این سرود و نوا ، زندگی و جهان در آن روز آفریده میشد. این خدایان ، همان « گواه » یا « راد » در گوازه یا هاون شمرده می‌شدند. رادان ، دسته‌های هاونی بودند که « هاون » را که آسمان باشد میکوفتند ، و این کوفتن بود که جشن عروسی جهان را فراهم می‌‌آورد.
سپس « راد » و « گواه » و « یار » ، معانی دوم پیدا کرده اند ، و در این معانی نیز بکار برده میشوند. مثلا در الهیات زرتشتی ، « رد » و « اهو » ، معانی سیاسی برای تقسیم قدرت میان موبد (آخوند) و شاه پیدا کردند ، که معانی بعدیست که در اصل نداشته اند. « گواه » و « راد » و « یار » ، نوازندگان و همنوایان در ارکستر کیهانی بودند. چون مفهوم کرم و جود و بخشش ، ملازم با موسیقی و طرب بود ، و این خدای رامشگر که چون همیشه در طرب بود ، میبخشید ، از این رو راد و رد ، معنای بخشنده هم پیدا کرد. البته خدائی که گوهرش از موسیقی و مستی (کرم = شراب انگوری) نبود ، نمی‌بخشید ! خدایان نوری که آمدند ، از دیدگاه پیروان دین زنخدائی ، میبایست بخیل و خسیس بوده باشند ، چون گوهرشان موسیقی و نوا نبود. این تصاویر در زبان فارسی مانده است. کوزه ، همان « گوازه » است. وقتی خیام می‌گوید که:
این کوزه چو من عاشق زاری بوده است
در بند سر زلف نگاری بوده است
این دسته که بر گردن او میبینی
دستی است که بر گردن یاری بوده است
کوزه ، چنانچه در همین تصویر دیده میشود ، نشان آمیختگی دو ضد نرینه و مادینه است. هرچند جهان بینی که در پشت این تصویر بوده است ، از خاطر خیام ناپدید شده است ، ولی تصویر اصلی ، هنوز مانده است. اگر جهان بینی که در اسطوره‌های ایران بوده است ، در ذهن او حضور می‌داشت ، کوزه برایش ، سرچشمه آهنگ و هم آهنگی ، و نماد جشن عروسی بود. کوزه‌ای که نماد جشن عروسی بود ، برای خیام ، نماد حسرت بر گذشته و فنا پذیری و اندوه از گم کردن زمان شده است.
این دسته کوزه ، همان یار و گواه و راد است ، و بقیه کوزه ، همان « زه » است. دسته و زه ، با هم کوزه اند. و « جوز » در عربی ، که گردو باشد ، همین « گوازه » است. و گوزه ، به غلاف و غوزه خشخاش و پنبه و پیله ابریشم و امثال آن گفت میشود. و غلاف گل خرما را « گوزمخ » مینامند. گوزِ شکسته ، آسمانست. و قوزک یا گوزک پا که همان کعب پاست ، بنی است که از آن انسان میروید. از این گذشته به دلیران ، « گوان = جمع گو » می‌گفتند ، چون نماد « نرینگی و مردانگی » یعنی همان « دسته هاون » بودند. البته با این نام ، خود را به سیمرغ نسبت میدادند ، و خود را همکار آفرینش جهان در همآهنگی در ارکستر جهان میدانستند. »
« هر ملتی یا طبقه‌ای ، با پیدایش یک گونه احساس « برگزیدگی » از سایر ملل و طبقات ، به وجود می‌‌آید. برای « به خود آمدن » ، باید جدا شد ، و برای جدا شدن باید « برگزیده » شد.
یهودیها ، بدین سان به این احساس برگزیدگی از سایر ملل و اقوام رسیدند که باور کردند که یهوه ، فقط با آنها میثاق بسته است. اسرائیل ، ملتی است که با یهوه « میثاق منحصر به فرد » بسته است ، از این رو ممتاز میباشد. یهوه ، با هیچ ملت یا قوم دیگری ، چنین میثاقی نبسته است.
همین احساس برگزیدگی ، تا به حال آنها را به عنوان یک ملت جداگانه نگاه داشته است (این مهم نیست که یهوه‌ای آنها را برای تنها میثاقش برگزیده باشد یا نباشد. این مهم است که یهودیها به این میثاق منحصر به فرد با یهوه ، ایمان دارند).
ملیت عرب و استقلال امت اسلام (هر دو با هم) با این احساس برگزیدگی بر سایر ملل پیدایش یافت که قرآن تصویری خاص از اسمعیل به ملت عرب و امت اسلام ارائه داد. نه تنها ابراهیم ، اولویت بر امر خدا در برابر محبت خودش به پسرش میدهد و میخواهد بهترین تجسم این محبت را که پسرش اسمعیل باشد بکشد ، بلکه اسمعیل (طبق روایت قرآن) خودش نیز برای تسلیم شدن به این امر خدا ، حاضر به قربانی شدن هست. این آمادگی برای قربانی شدن در راه امر الله ، از سوئی ملت عرب و از سوئی امت اسلام را از سایر ملل برگزیده میسازد. هر کسی که برای خدا شهید میشود یا آماده برای شهید شدن در راه اجرای اوامر خدا هست ، خدا او را ممتاز از دیگران و ممتاز از سایر ملل و امم میسازد.
ولی ایران با یک رسالت اخلاقی – انسانی – سیاسی ، برگزیده میشود. ملت ایران خود را با ایرج که بنیاد گذار اسطوره‌ای حکومت ایرانست عینیت میدهد. ایرج که نماینده مردم ایرانست ، خود را برای بنیاد گذاری مهر میان ملل و حکومتها قربانی میکند. و این عمل ، که ایستادگی برای مهر میان ملل تا سرحد فدا کردن جان خود باشد ، سبب برگزیدگی ملت ایران میشود. ملت عرب و یهود را خداست که برمی‌گزیند. ولی ایران (ایرج = ایران زمین) چون برای مهر به ملل ، از امتیازات خودش می‌گذرد ، چون مهرورزی ، اوج نیرومندی و اصالت انسانیست ، و چون آزردن جان را بزرگترین گناه میداند و چون مهر را مقدم بر قدرت می‌شمارد ، برگزیده میان ملل و حکومتها میشود. ملت و حکومت ایران برای انجام این رسالت پیدایش می‌‌یابد که میان ملل و حکومات ، مهر ایجاد کند. هیچکس ایرانی نیست ، بلکه هر کسی در انجام این وظیفه که آشتی میان ملل و حکومات باشد ، میتواند ایرانی بشود.
نه تنها ایران به برگزیدگی خود در مهر ، ایمان دارد بلکه ملل دیگر با « برگزیدن ایرج در برابر سلم و تور » ، نشان میدهند که مردم جهان نیز مهر را بر قدرت بر می‌گزینند و بدینسان ایران را برگزیده ملل جهان میشمارند. ایرانیان چنین تصویری از خود داشته اند.
آیا ملت ایران نمیتواند از سر ، از این تصویر خود یاد بکند و چهره آشتی و مهر میان ملل شود تا برگزیده میان ملل شود ؟ ایرانی شدن ، کار بسیار مشکلی است. ایرانی شدن ، کار خطرناکیست. »
« معمولا مدرنیته ، جانشین بی ابتکاری ، و از دست دادن اصالت میشود. انسان ، چون خود ، نمیتواند نو بیاندیشد و نو بیافریند ، و اصالت خود را نمودار سازد و بگسترد ، آنچه را در جاهای دیگر ، نو است ، میگیرد ، تا بی ابتکاری و بی اصالتی خود را جبران سازد. نو بودن ، همیشه ریشه در اصیل بودن دارد. تقلید از دین و آخوند ، استحاله به تقلید تازه‌ای می‌‌یابد. تقلید ، نوآوری را بنام « بدعت » ، زشت و مکروه میسازد ، و طبعا به آنچه اصیل است ، ارزش نمیدهد ، و نیروی شناخت اصل را از دست میدهد. در ژرفای جنبشهای مدرنیسم شرقی ، همیشه این احساس عجز از ابتکار و نوآفرینی و نواندیشی هست. اینها ، همه احساس نبود استقلال و بی هویتی است. اینست که مدرنیسم ، رونوشت برداری از غربست که در ژرفایش ، بر ضد اصالت است. اصالت ، یقین از سرچشمه بودن خود است. اصالت ، یقین از نیروی نوآفرینی خود است. کپیه برداری از نو ، بلافاصله مسئله هویت و اصالت را داغ میسازد ، چون این گونه نو بودن ، هویت را متزلزل میسازد. همین مدرنیسم بی ریشه شاه و روشنفکران هردو ، سبب شد که هویت متزلزل ایرانی ، در آغاز به اسلام و اسلامهای راستین رو آورد ، تا خود را بیابد. پس از شکست در این آزمایش تاریخی ، مردم ایران شناختند که اسلام ، هویت اصیلشان نیست. اکنون نوبت کشف این هویت ایرانی اش رسیده است. و کشف این هویت ، به عهده روشنفکرانست که اکنون از پذیرش این وظیفه تاریخی خود ، سر باز میزنند. همچنین هویت ایرانی ، ملیگرائی نیست. ملیگرائی ، یک اندیشه غربیست ، که بکلی در تضاد با فرهنگ چندین هزاره ایرانست. فردوسی بارها مئ‌گوید که « بیا تا جهان را ببد نسپریم » و نمی‌گوید بیا تا ایران امروزه را ببد نسپریم. آنکه ایرانیست ، ملی نیست. فرهنگ ایرانی ، بر ضد ملیگرائی غربست. فرهنگ ایرانی ، یک فرهنگ جهانیست. فرهنگ ایران ، رسالت جهانی و مردمی دارد. مدرنیته که « روند نوشوی همیشگی از گوهر خود » است ، برمیگردد به احساس یقین از اصالت خود ، و کشف این اصالت خود ، برمیگردد به کشف اصالت فرهنگی خود ، و گرفتن مایه‌های غنی و مردمی ژرف از فرهنگ خود ، و گسترش آنها از نو. ما اصالت و ژرفا و گستره فرهنگ خود را انکار می‌کنیم ، چون هزاره‌ها ، فرهنگ اصیل ایران را موبدان و شاهان ، کوبیده و تحریف و مسخ و مثله کرده بودند. همان واژه « شاه » ، به معنای اجتماع و بشریّت است ، و هیچ ربطی به سلطانی ندارد که خود را شاه میخواند. شاه ، نام سیمرغ بوده است که خوشه همه انسانهاست. بینش انسان ، از همپرسی میان خدا و انسان ایجاد میشود. به عبارت دیگر ، همپرسی خدا ، که کلّ جان است با انسان ، به معنای « همه پرسی » است. دیالوگ خدا و انسان ، پرسیدن همه اجتماع از همه اجتماعست ، و این رفر[ا]ندوم واقعیست. پرسیدن ، تنها سئوال کردن نیست ، بلکه پرسیدن ، پرستاری کردن و نگران زندگی دیگری بودن هم هست ، و از اینگذشته پرسیدن ، به معنای جستجو کردنست.
پس در همپرسی ، خدا با انسان ، یا اجتماع و انسان ، با هم می‌جویند ، و به اندیشه نگهبانی و پرورش جان همدیگرند. امروزه « همه پرسی » را به معنای « رفراندوم » کاسته اند. این رفراندوم که دو تا بدیل محدود ، پیش مردمان میگذارند ، مثل داستان اکوان دیو است که رستم را میان فروافکندن او در دریا ، یا فروافکندن او در کوه ، مختار میگذارد. رستم نباید ، میان زندگی و مرگ برگزیند ، بلکه باید میان دو نوع مرگ برگزیند. این داستان رفر[ا]ندوم خمینی میان سلطنت و ولایت فقیه بود. مسئله ما ، مسئله طرح کردن پرسشی است که زندگی مردمان را بپروراند و به آنها آزادی بدهد ، ولی این پرسش را باید ، خود اجتماع ، طرح کند ، نه قدرتی فراسوی اجتماع. از همه پرسیدن ، باید پیآیند همپرسی مداوم اجتماع در آزادی باشد. معنای همین دو اصطلاح شاه و همپرسی ، مینماید که تا چه اندازه فرهنگ ایران را مسخ و مُثله کرده اند. پس مدرنیسم ، انگیخته شدن بیشتر به کشف فرهنگ خود ، و زاده شدن از نو ، از همین فرهنگ خود و خود است. ولی مدرنیسم وارداتی ، حس شناخت چیز اصیل را ندارد ، بلکه چیزی را نو میداند که دیگران در خارج ، نو میدانند. در جامعه خودش ، اگر اندیشه نوی پیدا شود ، نه میتواند خود آنرا بشناسد ، و نه میتواند به آن ، آفرین بگوید. یکی از استادان ایرانی که سالیان دراز در دانشگاههای آمریکا تدریس میکند ، پس از دریافت بیش از شصت کتاب من ، به من میگفت ما باید منتظر بشویم و ببینیم که پژوهشگران و اندیشمندان غربی درباره شما چه میگویند ! اینست که این مدرنیسم عاریتی ، بر ضد گوهر ژرف ملت قرار میگیرد. ملت در برخورد با این گونه مدرنیسم ، ولو آنکه بخشی از آنرا هم کپیه کند ، بزودی در جستجوی اصالت خود میافتد. این مسئله است که منهم ، سرچشمه نوآفرینی هستم ، و طبعا بلافاصله این پرسش طرح میشود که ، چرا این راه نوآفرینی در من و جامعه من ، بسته شده است ؟
چیست که ما را از نوآفرینی باز میدارد ؟ نوآفرینی ، کشف فورمولهای ریاضی و ماشین آلات و بررسی در امراض و …. نیست. نوآفرینی ، با آزادی اندیشه بطور کلی کار دارد. و آزادی اندیشه ، با طرد هرگونه قدرتی ممکنست که بر اندیشیدن انسان ، حاکمست. دین و مقدساتش ، اقتصاد و قدرتمندان اقتصادی ، نباید حاکم بر اندیشیدن انسان باشند. آوردن یک فلسفه یا شبه فلسفه‌ای از خارج ، و حاکم ساختن آن بر ملت ، بازداشتن ملت از اندیشیدنست. در برابر مدرنیسم عاریتی روشنفکران ، و آوردن مارکسیسم و برخی از افکار سطحی دیگر ، ملت به اسلام بازگشت. به خیال آنکه اصالت او در آنجاست. بررسی‌های فرهنگ ایران ، از آستانه مشتی سطحیات ، و تصحیح مقداری از کتابها ، و بررسی مسائل دستوری آنها ، و ماندن در محدوده تنگ الهیات زرتشتی ، و بسند کردن به افکار عقب مانده ایرانشناسان که هیچگونه مایه فلسفی ندارند ، نگذشت. ملت و به ویژه نسل جوان ، متوجه شده است که هویت او ، فرهنگ اصیل ایرانست نه اسلام. ولی متاسفانه روشنفکران ، کوچکترین توجهی به مایه‌های موجود در فرهنگ ایران نکرده اند و پنداشته اند که آنچه خاورشناسان و موبدان زرتشتی درباره فرهنگ ایران میگویند ، فرهنگ ایرانست. ما نیاز به رستاخیز و نوشوی فرهنگ خود داریم ، و با این نیاز است که باید بسراغ متون پهلوی و اوستا برویم. فلاسفه و هنرمندان غرب نیز ، با این نیاز بود که بسراغ فرهنگ یونان رفتند. ولی یک ایرانشناس غربی ، چنین نیازی را در برابر فرهنگ ایران ، ارضاء نمیکند. موبدان زرتشتی ، فقط نماینده بخشی از این فرهنگ ، و در ضمن ، بر ضد کلّ فرهنگ ایران بوده اند.
همچنین ایرانشناسان خارجی ، از سوئی بر همین گفته‌های موبدان تکیه کرده اند ، و از سوئی ، در اثر ایمان پنهانی به برتری فرهنگ یونانی + مسیحی ، در کشف فرهنگ ایران ، ناتوان بوده اند. از سوئی نیازهای نهفته اجتماعات غربی ، او را از این راستا دور میسازد. این مائیم که باید با چنین نیازی ، بسراغ این متون برویم. آنگاه خواهیم دید که با این پرسشهاست که این متون ، ناگهان گویا میشوند. در همان بررسی اصطلاح مُد و مُدرن ، با بسیاری از روابط ایرانیان ، با نوشوی و بدعت و مدرنیسم آشنا میگردیم. این دو واژه ، به کلمه « ماه » باز میگردند. در پارسی باستان به ماه ، مادَ Maada می‌گفتند. ولی به ماه ، مُدا هم میگفته اند ، چون همانسان که شهر که خشتره باشد ، به ماه گفته میشد ، در هزوارش ، بجای Modina مودینه ، شهرستان می‌گذاشتند. اساسا آرمان مدنیّت و مدینه در فرهنگ ایران ، از تصویر ماه مشخص میشد ، که من در کتابی جداگانه بطور گسترده آنرا بررسی کرده‌ام ، چون ماه را بهشتی میدانستند که در آن زندگی مقدس است و از این رو به مینو ، مادونات و مادائوناد Madonat+Maddaonad می‌گفتند که به معنای نای ماه است. در هلال ماه بود که چهره یا شکل همه زندگان ، زیبا ساخته میشد. ماه ، نقاش رنگ آمیز ، خوانده میشد ، چون همه زندگان و به ویژه انسانها را رنگارنگ و متنوع میساخت.
در ادیان سامی ، خدا کاملست ، و کمال به معنای « ثبوت و تغییر ناپذیری » است ، ولی در فرهنگ ایران ، ماه ، تصویر خدا را مشخص میساخت. مردمان ، درست همین تحول ماه را در آسمان ، آرمان کمال خود ساخته بودند. همان واژه « تحول » در عربی که از حالی به حال دیگر شدن باشد ، از همان واژه « هاله » بر آمده است ، که اصلش « آل » ، خدای زایمان در ایران بوده است. ماه ، مرکب از چهار خداست ، که یکی از آنها ، رام یا آفرودیت یونانی یا ونوس رومیست ، که خدای هنرهای رقص و شعر و موسیقیست. و این هنرها ، بر اصل نوآفرینی و تنوع و رنگارنگی و جنبش قرار دارند. دیگری بهمن است که هم اصل بزم است ، و بزمونه خوانده میشود ، و هم خدای همپرسی در انجمنست ، که در گسترش ، همان فروردین یا سیمرغ گسترده پر میشود. اکنون همین خدایان ، تخم هر انسانی هستند. بهمن خدای اندیشه و خدای خنده است.
اگر دقت کنیم می‌‌بینیم که کمال همان واژه ماه است ، چون در پهلوی به قمر ، یا هلال ماه ، کمریا میگویند و این واژه به شکل کمر و کمار و کمال در آمده است. اینست که مفهوم کمال ، رابطه تنگاتنگ و مستقیم با نو و نوآوری دارد. سائقه ما به نو دوستی و نو آوری ، بسته به آنست که چه تصویر و مفهومی از کمال داریم. در ادیان سامی و الهیات زرتشتی ، خدا کاملست ، و کمال خدا ، ایجاب میکند که این کمال ، هیچگاه تغییر نپذیرد. اگر کمال تغییر کند ، میکاهد. تحول خدا ، نقص و عیب است. و نو شوی ، همیشه تحول است. بدینسان ، هرچه او خلق میکند ، کمتر از اوست. خلقت چنین خدائی ، همیشه هبوط از کمال است ، نه امتداد دادن خود در گیتی. از این رو انسان ، نابرابر با خدا ، و دارای نقص و عیب و فساد و گناهست.
بالاخره همین مفهوم ، بدان می‌کشد که آموزه و دین و کلمه‌ای که از این اصل کمالست ، تغییر ناپذیر است و طبعا هر چیز نوی ، هر بدعتی ، ضد دین و ضد خداست. نوآفرینی ، کار منحصر به این خداست. از سوی دیگر ، این مفهوم کمال ، بدین نتیجه می‌رسد که کمال ، باید بر نقص ، حکومت کند ، و کسی حق ندارد ، قوانین خدا را تغییر بدهد. هیچ کسی حق نوساختن قانون و نوساختن نظم را ندارد. ولی مفهوم کمال ، در فرهنگ ایران از همان « تحول ماه » مشخص می‌گشت. کمال ، کمار ، کمر ، قمر همان ماه بود. ماه ، مُدل و انداره [اندازه] (modus) کمال بود. چیزی کمال داشت که نیروی نوآفرینی پیدا کند و بتواند از نو ، تازه شود.
روز چهاردهم ماه که هلال ماهست ، همین قمر یا کمر کمالست ، و در پهلوی این منزل ماه ، سپوره نامیده میشود که به معنای کمالست ، و سپاره به معنای خوشه است. و این را گوش مینامیدند که به معنای خوشه است. وقتی گیاه به اوج می‌رسد ، خوشه میشود ، و خوشه ، آغاز برای کاشتن و نوروئی است. از این رو کمال ، نقطه انتهای دانش و بینش نیست. کمال ، جائیست که بینش از سر ، آفریننده و زاینده میشود. آن بینشی به کمال رسیده است که میتواند بینش تازه‌ای بیافریند. هر اندیشه‌ای ، هر هنری ، هر دینی ، هر نظامی ، هر قانونی ، هنگامی به کمال می‌رسد ، که بُن اندیشه و هنر و دین و نظام و قانون تازه‌ای شود. و این اندیشه ، بکلی بر ضد اندیشه کمال در ادیان سامی و الهیات زرتشتی است. زرتشت را نباید با الهیات زرتشتی ، مشتبه ساخت. اینها دو چیز متفاوتند. اینست که ماه که همان فرخ و خرّم و سیمرغ بود ، اندازه و مدل نوشوندگی و تازه آفرینی بود. اصل فرشکرد ، ماه بود. فَرَش ، همان فرش fresh انگلیسی و فریش frisch آلمانیست. فرشکرد ، به رستاخیز مداوم می‌گفتند. فرشکرد ، نوشدن همیشگی بود ، و ربطی به مفهوم قیامت و آخرت یکباره مسیحیت و اسلام در پایان زمان نداشت. واژه مُدل هم از همین ریشه است ، چون ماه ، اندازه و معیار چنین کمالی ، یعنی چنین نوشوی بود. رّد پای این مدل نوشوی ماه در همان گستره امروزه « مُد mode » باقیمانده است. مُد ، در اصل تغییرات جامه و مو هست که به کفش هم امتداد یافته است.
جامه ، این همانی با پوست داده می‌شده است و سپهر ششم که همان خرّم یا فرخ است ، پوست جهان بوده است ، و ویژگی این سپهر ، زیبائیست. سپهر هفتم ، مو هست و معنای اصلی مو ، نی است ، و فراز سر ، نیستان است ، و موی سر ، گیس هم نامیده میشود ، و نام دیگر خرّم ، مشتری یا برجیس است که در اصل ، برگ + گیس بوده است. و برگ که اصل اوستائیش وَلگ است ، هنوز در لُری به معنای تهیگاه و زهدان باقی مانده است. از این گذشته ، نام ستاره شیل که ستاره نوزائیست ، برک است. و نام کفش ، یکی وَشمک است ، و وش ، هم خوشه و هم رقصیدنست و نام دیگرش لکا است که زمین میباشد ، و همین گاو زمین که همان گوش و خوشه است ، در درون هلال ماه میگیرد ، و هلال ماه ، به او چهره‌های متنوع و زیبا و رنگارنگ میدهد.
لکاکه نام کفش است ، نام گل سرخ هم هست که گل ویژه سیمرغست. افزوده بر این ، واژه سیالک و سیلک ، چنانکه در گیلکی باقیمانده ، نام پرسیاوشانستکه [پر سیاوشانست که] در انگلیسی به آن گیسو یا موی ونوس (رام) hair of venus میگویند. چون گیس و کفش و جامه ، همه در این فرهنگ ، زهدان یا اصل آفرینندگی و نوشوی و نوآفرینی بودند. اینها با مُد و مُدل و مُدرنیته کار گوهری داشتند. مدرن بودن ، یعنی گوهر نوشوی و فرشکرد یا تازه شوی و تحول ماه را داشتن. بینش هم به همین تحول و تازه شوی ماه مربوط بود. بینش ، محتویات مغز سر است ، و مغز که مزگا باشد به معنای « زهدان یا نای ماه » است. نام دیگر ماه ، بینا بود که هم معنای نی دارد ، و هم معنای معرفت. ماه بیناست ، چون شب افروز است. در تاریکی ، میافروزد و با نور خودش می‌جوید و می‌بیند.
این را بینش در تاریکی میدانستند. بینش در تاریکی ، بینش بر شالوده جویندگی و آزمودن است که بنیادش نوشوی است. کسیکه خودش نمیجوید و نمی‌‌آزماید ، هیچگاه به بینش نوینی نمیرسد. نوآوری ، و مدرنیسم ، کپیه کردن و تقلید از غرب نیست ، بلکه آزمایش و جستجو است. بخوبی دیده میشود که تصویر ماه ، به کشف مفهوم کمالی رسید که بکلی با مفهوم کمال اسلامی و مسیحی فرق دارد. کسی کاملست که میتواند خود را و جهان را نو و تازه سازد. و کسی و ملتی میتواند نو شود ، که خود ، جستجو کند و بیازماید و هیچ قدرتی ، او را از جستجو و آزمایش باز ندارد. »
منبع:
منوچهر جمالی، مقاله‌ای از کتابِ خرد شاد، انتشاراتِ کورمالی، شابک ۱۸۹۹۱۶۷۹۶x، برگرفته از فرهنگشهر، بخشِ گنجِ بادآورد. برگِ ۶۰ از این کتاب را ببینید.
در امتداد کشف مسخسازی‌های فرهنگ بشر نمونه‌ای مدرن را ، که در جریان و دوره رنسانس اروپا ساخته و پرداخته شده است ، اینجا معرفی می‌‌کنم. دیدن نقاشی‌های دوره رنسانس اروپا گاه مو بر تن انسان راست میکند و انسان مات و مبهوت میماند که نقاش به چه تکنیک و فنی رسیده است که نقاشی‌هایش این‌گونه واقعی و تقریبا فوتوگرافیک است ؟ مشهور‌ترین نقاشی‌های این دوره تقریبا همگی چنین مشخصه‌ای دارند ، بسیاری از آنها را در موزه لوور پاریس میتوان دید.
این خیرکنندگی هنر نقاشی اروپا در دوره رنسانس تا همین اواخر نمودی پررنگ داشت. بخصوص نقاشی‌هایی که از چهره انسان یا اجسام بسیار پیچیده همچون چلچراغ‌ها و زره‌های براق جنگجویان کشیده شده بودند. تا اینکهدیوید هاکنی در سال ۲۰۰۱ کتابی منتشر کرد [۱] و پرده از راز تکنیک بالای بکار رفته در این نقاشی‌ها برداشت.
این نقاشی‌ها که میشود به قول او از آنها به نوعی نقاشیِ فوتوگرافیک یاد کرد ، چرا که بسیار واقعی به نظر می‌‌رسیدند ، ذهن او را به خود مشغول می‌‌کنند. او تصمیم میگیرد تا بر روی یک دیوار بزرگ ، که ضلع افقی آن زمان و سال مربوط به هر نقاشی و ضلع عمودی آن موقعیت جغرافیایی نقاش مربوطه در اروپا را نشان میدهد ، نسخه‌ای کپی و کوچک از همه نقاشی‌های نقاشان معروف اروپا را قرار دهد ، شکل (۱) را ببینید.
شکل (۱) : تقسیم بندی نقاشی‌های معروف اروپا ، دیوار دیوید هاکنی [۱].
در این چیدمان ، دو سر فصل بخصوص توجه او را به خود جلب می‌‌کنند.
یکی مربوط میشود به تغییر ناگهانی در تکنیک به کار رفته در نقاشی که از حدود سال ۱۴۳۴ میلادی در نقاشی‌ها ایجاد میشود. مثلا شکل (۲) را ببینید [۱] و [۳].
و دیگری نوعی بازگشت به شیوه نقاشی پیش از ۱۴۳۴ که با آمدن ونسان ون گوگ در نقاشان متأخر ، اواخر قرن ۱۹ میلادی ، ایجاد می‌‌گردد. مثلا شکل (۳) را ببینید [۱] و [۱۰].
شکل (۲) [۱] و [۳].
شکل (۳) (چپ) چهره‌ای از مسیح نقاشی شده حدود ۱۱۵۰ میلادی و (راست) چهره اﻱ اﺛﺮ ونگوگ اواخر قرن ۱۹ میلادی [۱] و [۱۰].
در فاصله بین این دو بازه کیفیت نقاشی‌ها خیره کننده است. ایده‌ای که به ذهن او می‌رسد ، و او با کمک دوستی که در اپتیک تخصص داشته در میان میگذارد ، این است که شاید در کشیدن این نقشی‌‌ها از ابزار‌های ساده اپتیک استفاده شده باشد. با در نظر گرفتن تکنولوژی موجود در ۱۴۳۴ او حدس می‌‌زند که ابتدا نقاشان از اتاق تاریک استفاده کرده اند. به این صورت که در دیواره یک اتاق تاریک سوراخی کوچک ایجاد می‌‌کرده اند و تصویر شیٔ مورد نظر را که روی دیوار مقابل میافتاده است به عنوان ماده خام نقاشی استفاده می‌‌کرده اند ، و بقولی از روی آن کپی می‌‌کرده اند. بعدها البته آینه‌های مقعر و سپس لنز‌های محدب نیز به کار گرفته شده اند.
در خصوص کارهای هاکنی و آزمایش تئوریش فیلمی مستند ساخته شده [۷] و قدم به قدم با بررسی معروفترین نقاشی‌های این دوره این ایده به اثبات رسیده است. فیلمی که در زیر می‌‌توانید مشاهده کنید. در این فیلم [۷] (که از روی کتاب [۱] ساخته شده است) نشان داده میشود که حتا میتوان نوع ابزار اپتیک و ابعاد و اندازه آن را محاسبه کرد و نحوه نقاشی (کپی کردن) نقاش را حدس زد. کاربرد هرگونه ابزار اپتیک محدودیت‌های مخصوص به خود دارد ، چرا که تصویری دو بعدی از جسمی سه بعدی باید کشید. و چنین تصویری معمولاً دچار محدودیت فوکوس میشود. همچنین استفاده از این تصویر ایجاد شده با آینه و یا لنز معکوس واقعیت است ، به این معنی که دست راست جسم (شخص) در تصور دست چپ میشود. و این‌گونه نقاشی‌ها کمی نامأنوس به نظر می‌‌آیند. چراکه در مواردی که او نشان میدهد به نقاشی بر می‌‌خوریم که تمام افراد حاضر در نقاشی چپ دست هستند حتا میمونی که در نقاشی حضور دارد ! بهتر است بقیه موارد خنده داری را که او پیدا کرده است در فیلم زیر خود ببینید.
کارهای هاکنی پس از او توسط سایرین گسترش می‌‌یابد به عنوان نمونه به [۲] – [۶] و [۸] – [۱۱] بنگرید. بهترین کار که به شیوه‌ای ساده موضوع را شرح داده است را میتوان در [۹] دید.
نکته‌ای که در خصوص تغییر دوم میتوان گفت این است که به نوعی ونگوگ در اواخر قرن ۱۹ میلادی شیوه نقاشی فوتوگرافیک را رها میکند و به شیوه نقاشان پیش از ۱۴۳۴ میلادی باز می‌‌گردد. شکل (۳) را ببینید. شاید دلیل محبوبیت او نیز همین باشد.
همچنین ناگفته پیداست که بکار گیری ابزار‌های اپتیک در نقاشی توسط نقاشان دوره بین قرن ۱۵ تا ۱۹ میلادی توسط آنها به بهترین وجه تا سال ۲۰۰۱ و کارهای هاکنی مخفی میماند (بزرگترین مسخسازی مدرن در نقاشی اروپا).
9 – Yeh Ka Kei , Vermeer’s Camera , Undergraduate Research Opportunity Programme in Science , Department of Mathematics , National University of Singapore , Semester II 2003/04. Yeh Ka Kei , Vermeer’s Camera.
کورمالی 