سرنوشت تیتر دکترا در ایران


بازوب نویسی شده از وبگاهِ فرهنگِ ایران:

نویسنده حسن بهگر، تحلیلگر سیاسی – ۲۵ فروردين ۱۳۹۲

تصور مردم ما از کلمه ی « دکتر » در سد سال گذشته بسیار متحول شده ولی هیچوقت صورت معقولی پیدا نکرده است.

ایرانیانی که در ابتدای قرن بیستم برای تحصیل به دانشگاه های خارج رفتند و موفق به گرفتن درجه ی دکترا شدند در معرض انتظارهای عجیب و غریب مردم بودند . برخی تصور می کردند کسی که دکترا گرفت قادر است همه ی مشکلات آنها را حل کند. دکتر مصدق در خاطرات خود نقل می کند که چون از سفر فرنگ برگشت مردی تعمیر ساعت خود را به وی سپرد به گمان اینکه دکترها به همه ی فنون وارد هستند.

یک نسل بعد وقتی دکتر میمندی نژاد که دکترای دامپزشکی از فرانسه گرفته بود ، به ایران برگشت دستگیرش شد که در ایرانی که سگ را نجس می دانند و مردم خرج بخور و نمیر خودشان را نداشتند دکتردامپزشک اعتبار چندانی ندارد و احتمالا نان خود را هم نمی تواند در بیاورد، بنابراین آزمایشگاهی در میدان حسن آباد دایر کرد و با این تصور که اگر اعلان کند این آزمایشگاه با آزمایش اسپرم مردان سترونی را تشخیص می دهد بازارش گرم خواهد شد. او برای محکم کاری از مراجع مذهبی هم اجازه گرفت که مردان با همسران خود برای دادن آزمایش به این لابراتوار مراجعه کنند. اما پس از مدتی وی باحیرت متوجه شد که بسیاری پس از دادن نمونه برای گرفتن نتیجه مراجعه نمی کنند و سرانجام معلوم شد که آزمایشگاه ایشان محل ارزانی برای همخوابگی بعضی رنود شده است که جا ندارند، تا به نمونه برداری ازمحل آزمایشگاه استفاده کنند!!

بعدها که دانشگاه تهرانی تاسیس شد و مدرک دکترا هم داده شد نوبت دکترهای داخل ایران شد که دکترهای فرنگی را به باد تمسخر بگیرند. نمونه اش قصه خواندنی و شیرین معروف به دکتر کارد و چنگال دکتر غیاث الدین جزایری است . دکترجزایری که تا پایان عمر به طب سنتی وابسته ماند در کتابش یک ایرانی مدعی دکترا از فرنگ را توصیف می کند که با ادای کلمات قلمبه سلمبه ی فرنگی برای سردرد عرق خوران ، شیرخشت یخمال تجویز می کند.

به هر حال دکترا که از اول مایه ی اعتبار اجتماعی بود ولی هنگامی که کم کم قشر تحصیلکردگان و روشنفکران کشورافزایش یافت و آنان خواستار آزادی های سیاسی و اجتماعی شدند وضع تغییر کرد. بسیاری از آنان در زمره ی منتقدان و مخالفان رژیم در آمدند. در مقابل شاه از روشنفکران دلخوشی نداشت و در برابرشان احساس حقارت می کردو مایل بود خودش دکتر باشد . ازسال های 1960 ندا داد تا در انواع و اقسام سفرهایی که به خارج می کرد برایش دکترای افتخاری جور کنند. البته عیالش هم از این سخاوت ها بی نصیب نماند و ایران صاحب دکتراین زوج سلطنتی دنیا شد .

مخالفت های روشنفکران با حکومت موجب شد تا عنوان دکتر مختصری سیاسی شودو مردم فکر کنند هرکس که دکتر است سرش هم بوی قرمه سبزی می دهد که این هم خودش دردسری بود.

با پیدا شدن این جایگاه اجتماعی در کشورما هنگامی که مردم با خبر می شدند که بسیاری از تحصیلکردگان و دارندگان مدرک دکترا سر از زندان در می آورند نسبت به حسن نیت دستگاه شاه بدبین شدند.

احتمالا از حسرت این جایگاه اجتماعی و برای مغشوش کردن اذهان مردم بود که ساواک لقب دکترا را بین ماموران خود پخش کرد. وقتی کسی را به ساواک و زندان می بردند بازجوها و شکنجه گران همدیگر را با لقب دکتر حسین زاده ، دکتر عضدی ، دکتر یوسفی و …صدا می کردند. این که نمی شد این همه دکتر و مهندس را بگیرند و بازجو و شکنجه گرشان زیر دیپلم باشد بالاخره باید آبروی ساواک حفظ می شد.

با تسلط ملایان در انقلاب 57 ارث خرس به کفتار رسید: اول تخطئه و تحقیر علنی روشنفکران آغازشد. خمینی تخصص را بی ارزش دانست و ایمان را برتر از آن شمرد و حتا خلخالی در یک گزارش برنامه ی تلویزیونی جماعتی از معتادان را گردآورده همه ی آنان را دکتر و مهندس خطاب کرد تا به مردم القا کند که دل به دکتر و مهندس نبندند و به آخوندها مراجه نمایند که متخصص همه ی امور دنیوی و اخروی هستند .

هارت و پورت ملایان که اول انقلاب برای قبضه کردن علوم خیز برداشته بودند دیری نپایید و آنها بناچار در مسایل مختلف دست بدامان متخصصان و دکتران شدند وقدر دکتر را دانستند و رفتند تا همگی دکتر شوند، بخصوص جوان ترهایشان که به پول و پله ای هم رسیده اند، جایگاه اجتماعی ندارند وبرای کسب وجهه و مقبولیت باید کاری کنند .آنها هم به سبک ساواکی های قدیم به خود دکترا دادند منتها جدی تر؛ چون ریش و قیچی دست خودشان بود هی مدرک صادر کردند تا اعتباری بگیرند و وقتی مدرک داخلی بکلی از اعتبار افتاد دست اندرکاران حکومتی و آقا زاده ها راهی خارج از کشور شدند تا به هر وسیله حتا با پرداخت پول و رشوه، این لقب را در خارج کسب کنند. در این مورد هم کم نیاوردند ؛ نمونه اخیرش در اکسفورد .

در حکومت های پیشین سلطان ها اصل و نسب برای خود جور می کردند ، حالا که دوره عوض شده واین جماعت اجداد قابل توجهی ندارند و سادات هم قدر و منزلتی ندارند ، باید با لقب دکتر برای خود کسب اعتبار و آبروکنند. کردان ها و رحیمی ها و تخم و ترکه ی رفسنجانی فقط مشتی از خروارند .

ملایانی که دربرابر همه ی علوم خالص سپر انداخته اند یک قلم علوم انسانی برایشان مانده بود که مدعی بودند درآن حرفی برای گفتن دارند اما پس از 34 سال خامنه ای آمد و گفت چون متخصصینی در این زمینه ندارد و تدریس این علوم موجب گرایشات لیبرالیستی می شود بهتر است تعطیل شود. معلوم شد دکان دکترا گرفتن در داخل بسته خواهد شد وباید فکر جدیدی کرد.

اما از جانب دیگر مزایای دکترای قلابی فقط خاص آخوند و آخوندزاده ها نیست امثال میرفطروس هم دنبال همین مدرک می دوند تا جنس قلابی اشان را به مردم بهتر بفروشند؛ بخصوص در این رادیو تلویزیون های خارج کشور که برای ایران برنامه پخش می کنند. همه جا صحبت از تخصص است و تخصص هم به مدرک است نه به حرف خساب . رسانه ها هم همگی دنبال دکتر می گردند و این هم مهم نیست که فلان شخص چه می گوید ، اگر مدرک دارد حتما سخنانش درست است.*

در نهایت باید گفت که مملکت ما پس از سد سال تولید دکتر واقعی و قلابی هنوز درست نمی داند با این جماعت چه بکند، کمشان کند؟ زیادشان کند؟ بیندازدشان زندان ؟ کار درست و درخوربه آنها بدهد؟ مشکل ما کم یا زیاد داشتن تحصیلکرده نیست ، نمی دانیم با آنها چه باید بکنیم. شما اگر کشف کردید به من هم بگویید.

۲۰۱۳-۰۴-۰۸ – استکهلم
این مقاله برای سایت (iranliberal.com) نوشته شده است و نقل آن با ذکر مأخذ آزاد است.

• برای نمونه یکبار در رادیو دولتی سوئد پژواک بزبان فارسی یک صاحب دکترا ی متال (فلزشناسی) در پاسخ به این که صنایع ایران را چگونه می بیند گفت صنایع ایران به دو دوره پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم می شود و…

نوشته‌هایِ مرتبط:

موسیقی‌ِ مردمِ جهان (۰) و (۱) – اووه یار ! – استاد سرآهنگ – افغانستان


(۰) چرا موسیقی‌ِ  مردمِ  جهان ؟

لبخند نخستین واکنش و نتیجه آفرینش (خودزایی) در انسانِ آفریننده است، که به جشن و شادیِ جمعی‌ می‌‌کشد. رقص و موسیقی‌ در دسترس‌ترین ابزارِ این تبلورِ شادی در این جشن‌ها و شادی‌ها هستند. همه این‌ها زبانی‌ بین المللی دارند. و مردمِ جهان با وجودِ تفاوتهایِ زبانی‌، فرهنگی‌ و قومی اینها را خوب می‌‌فهمند. هنر، نقش، تصویر، شادی، خنده، جشن، کارناوال، رقص و موسیقی‌، زبان‌های بین المللی هستند، و خاصیتِ مهری (پیوند دهنده = چسب) دارند. برایِ درکِ موسیقی‌ تنها شنیدنِ موسیقی‌ کافی‌ است و نیاز به هیچگونه تخصصی ندارد. از اینرو این ویژگیِ موسیقی‌ از دیدِ فرهنگ‌هایِ (مردمیِ ) مختلف نتنها پنهان نمانده بلکه کشف نیز شده است. این است که رابطه تنگاتنگی بینِ فرهنگ و موسیقی‌ وجود دارد.

بـشـنو ایـن نـی چـون شـکایت مـی‌کـند  –  ازجـــــدایـــیـــهـــا حــکـایــت مـی‌کـند

کـــز نــیــسـتـان تا مــــرا بــبــریــده‌انــد  –  درنــفــیــرم مـــرد و زن نـــــالــیــده‌انــد

سـیـنه خـواهـم شرحه شرحه از فــراق  –  تـا بـگـــــویــم شــــرح درد اشــــتـیـاق

ســــر مــن از نـــالـهٔ مـن دور نـیـســت  –  لـیـک چشم و گوش را آن نور نـیـســت

آتــشـست این بانگ نـای و نـیـست بـاد  –  هــرکـه ایـن آتــــش نـدارد نـیـست بـاد

نـــــی حــدیـث راه پــرخــون مـی‌کـــنـد  –  قـصـه‌های عــشـــق مـجـنـون مـی‌کـــنـد

جدایی‌ و پارگی (کـــز نــیــسـتـان تا مــــرا بــبــریــده‌انــد) بر مهر چیره می‌‌شود (نـــــی حــدیـث راه پــرخــون مـی‌کـــنـد)، و این به یک تراژدیِ عمیق و عمومی‌ (درنــفــیــرم مـــرد و زن نـــــالــیــده‌انــد) می‌‌انجامد (درد اشــــتـیـاق). شکایتِ نی‌ِ مولویِ بلخی، از چیست ؟ از جدایی‌‌ها ! ابزارِ بیانِ این شکایت چیست ؟ نوایِ نی‌ ! او حرف نمی‌‌زند، (کتابِ مقدس)، او می‌‌سراید، تا همه بشنوندش، و درکش کنند. او در پی‌ِ رستاخیز است تا مهر را برقرار سازد، او در پی‌ِ دستور و امر و نهی و معامله و سوداگری نیست (بهشت و جهنم)، نمی‌‌خواهد که با او بودن تنها با سود توجیه شود، شادی است، همداستانی است (سـیـنه خـواهـم شرحه شرحه از فــراق  –  تـا بـگـــــویــم شــــرح درد اشــــتـیـاق)، زیبایی‌ است ، مهر است که انگیزه او است.

این یکی‌ از بزرگترین اکتشافاتِ فرهنگِ مردمی – جهانی‌ِ ایران است، و مختصِ ایران هم نیست. برایِ اینکه این امر بیشتر برایِ خوانندگانِ گرامی‌ ملموس شود، یک پروژه دارم که هدفم این است که موسیقی‌ِ مردمِ جهان را در این سایت معرفی‌ کنم.موسیقی‌ِ مردمِ جهان از اعماقِ تار و پودِ فرهنگ‌هایِ مختلف می‌‌آید و در درونِ افرادِ معمولیِ مردمِ جهان آتش افروز است. عشق دستمایه اصلی‌ِ این موسیقی‌ است. من به موسیقی‌ِ مردمی (Folk) خیلی‌ علاقه دارم. چون منشأِ این نوع موسیقی‌ را دلهایِ مردم میدانم. این نوع موسیقی‌ غالباً از کوچه‌ها و اعماقِ دل مردم می آید و از اسطوره هایِ آنها سرچشمه میگیرذ. موضوعِ این نوع ملودیها هم تراژدی، عشق، زندگی‌، شادی، تلاش، … است. از خصوصیاتِ این آهنگ‌ها این است که به دل همه می‌نشیند صرفِ نظر از اینکه اهلِ کدام کشور هستند، چه جنسیتی، نژادی، رنگی‌ و سنی‌ دارند، و هر کسی‌ که ملیّتِ آن آهنگ را داشته باشد حتما از آن خاطره خوبی‌ دارد.

هدفم این است تا اینجور آهنگ‌ها را پیدا کنم. تا حالا از چندین کشور نمونه‌هایی‌ پیدا کردم. مثلا، مکزیک، پرو، الجزایر، آمریکا، افغانستان، بلوچی، آذربایجان، ژاپن، … . هر بار که چیزِ جدیدی پیدا می‌کنم اینجا معرفی خواهم کرد. پیدا کردنشان یک درد سراست، ترجمه متن به فارسی‌ یک دردِ سرِ دیگر. بعضی‌ وقت‌ها هم نمیتوانم متن را پیدا کنم.

44686_525227224165233_1135772992_n

(۱) افغانستان – محمد حسینِ  سرآهنگ

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد:

«محمد حسین سرآهنگ از استادان موسیقی افغانستان بود. او فرزند استاد غلام حسین بود و در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در کوچه خواجه خوردک یا کوچه خرابات امروز کابل دیده به جهان گشود. او در جریان دروس ابتدائی مکتب به فراگیری علم موسیقی نزد پدر آغاز کرد. پدرش متوجه استعداد او در موسیقی شد و او را به هند برد تا شاگرد استاد عاشق علی خان بنیانگذار مکتب موسیقی پیتاله گردد. محمد حسین شانزده سال پای درس استاد عاشق علی خان نشست و با گنجینه‌ای از علم موسیقی به وطن باز گشت و از همان آغاز تاسیس رادیو کابل همکار هنری رادیو بود.

در سال ۱۳۲۹ خورشیدی در یک فستیوال بزرگ موسیقی در سینما پامیر شهر کابل شرکت کرد. در این کنسرت که عده‌ای از استادان داخلی و خارجی از جمله استاد قاسم افغان و استاد بره غلام علی خان هندوستانی اشتراک داشتند، محمد حسین درخشید و به اخذ مدال طلا از جانب شاروالی وقت کابل نایل گشت. در همین سال بود که از جانب ریاست مستقل مطبوعات وقت لقب استادی به وی داده شد.

چند سال بعد از آن تاریخ لقب سرآهنگ نیز از جانب دولت به وی اعطا شد. او با گرفتن دعوت‌نامه‌های پیاپی از هند، پاکستان و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق در کنفرانسها و کنسرتهای زیادی اشتراک کرد. در سالهای اخیر در هر سالی دو سه بار به کنفرانسها و کنسرتهای خارجی دعوت می‌شد و تا آنجا که برای او مقدر بود در آن برنامه‌ها شرکت می‌کرد. از جمله القاب هنری که استاد سرآهنگ بدانها نایل گشته بود می‌توان اینها را نام برد: «کوه بلند موسیقی» از دانشگاه چندیگر هند، القاب ماستر، داکتر، و پروفیسور موسیقی از دانشگاه کلاکندرا در شهر کلکته، لقب «سر تاج موسیقی» از دانشگاه مرکزی در شهر الله‌آباد هند، لقب «بابای موسیقی» پس از اجرای آخرین کنسرت سال ۱۳۵۷ خورشیدی در دهلی و لقب «شیر موسیقی» در پایان آخرین کنسرتهایش در زمستان سال ۱۳۶۰ خورشیدی از دانشگاه الله‌آباد هند.

در همین سفر اخیر به هند بود که در پی یک حمله شدید قلبی مجبور شد کنسرتهایش را قطع کند و در یک شفاخانه شهر بمبئی بستری شود. دکتوران معالج باو توصیه نموده بودند که نه تنها دیگر آواز نخواند بلکه تا صحت یابی کامل حتی لب به سخن نگشاید. استاد سرآهنگ پس از بهبودی نسبی کنسرتهایش را تمام کرد با دو مدال طلا و نقره و لقب شیر موسیقی بوطن برگشت. بدینگونه تعداد کپها و مدالهایش از بیست عدد تجاوز کرد که می‌توان گفت در تاریخ موسیقی کلاسیک چه در کشور ما و چه در سر زمینهای نیم قاره هند کمتر استادی این همه مدال، اینهمه لقب و این همه جایزه هنری را صاحب شده‌است.

ساعت ۹ صبح روز یکشنبه ۱۶ جوزای ۱۳۶۱جنازه استاد در حالیکه عده زیادی از مسوولان دولتی از جمله منسوبین وزارت اطلاعات و کلتور، رادیو و تلویزیون حاضر بودند از کلنیک صدری شفاخانه ابن سینا برداشته شد و پس از مراسم تجهیز و تکفین براساس وصیت خودش به گذر خرابات برده شد تا پیر و برنای آن گذر از نزدیک با سر حلقه خراباتیان وداع نمایند. سپس جنازه استاد سرآهنگ در حالی عده بیشماری از دوستان و علاقمندان شان حاضر بودند، از مکرویان برداشته و جهت ادای نماز جنازه به مسجد پل خشتی انتقال یافته سپس در شهدای صالحین به خاک سپرده شد.

گـــــداز درد طـــوفان کرد دست از مـــا بشوی بیـــدل 

نبـــرد این سیــل اگـــر امروز فـــردا می‌برد مـــــارا«

.

متنِ  آهنگِ  «اووه یار» !

 یا رب تو مرا به یار دمساز رسان / ا اه / یا رب تو مرا به یار دمساز رسان / آوازه ی دردم به هم آواز رسان / ا اه / آوازه ی دردم به هم آواز رسان / از هجری کسی شب و روز گریانم / ا اه / از هجری کسی شب و روز گریانم / او را به من و مرا به او باز رسان / او یار / کتت کار دارم / یک لحظه گفتار دارم / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / ای آینه منزلت مبارک باشد / اوه / ای آینه منزلت مبارک باشد / شد جلوه مقابلت مبارک باشد / آمد ز سفر کسی که دل با او بود / بیدل اکنون دلت مبارک باشد / او یار / کتت کار دارم / یک لحظه گفتار دارم / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار/ ا ا ا ا ا اه / اوه / ا ا ا ا ا اه / امروز نسیم یار من می آید / اوه / امروز نسیم یار من می آید / اوه / بوی گل انتظار من می آید / ا ا ا ا ا اه / بوی گل انتظار من می آید / وقت است که از آن جلوه برنگی برسم / ا ا ا ا ا اه / وقت است که از آن جلوه برنگی برسم / آینه‌ام و بهار من می آید / او یار / کتت کار دارم / یک لحظه گفتار دارم / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / عید آمد و هرکس پی‌ِ کارِ خویش است / اوه / عید آمد و هرکس پی‌ِ کارِ خویش است / می‌نازد اگر غنی و اگر درویش است / ا اه / می‌نازد اگر غنی و اگر درویش است / اوه / من بی‌تو به حالِ خود نظرها کردم / ا ا ا ا اه / من بی‌تو به حالِ خود نظرها کردم / دیدم که هنوز هم رمضان در پیش است / او یار / کتت کار دارم / یک لحظه گفتار دارم / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار / یک زمان پیشم بشین / دل افگار دارم ، گله بسیار.

این آهنگ را ببینید و بشنوید.

استاد سرآهنگ در استودیو رادیو تلویزیون ملی افغانستان سال ۱۳۵۹

*****

از همه دوستانِ  گرامی‌ دعوت و خواهش می‌‌کنم اگر در این مضمون‌ها نمونه‌ای درخور ، از هر ملتی که باشد ، یافتند ، جزئیاتِ  آهنگِ  مربوطه را برایِ  اینجانب ارسال دارند.

نوشته‌هایِ مرتبط: