« تحقیر کردن در پاسخ ندادن »


« کسیکه در ترسیدن از یک قدرتمندی ، جواب اتهامات او را نمیدهد ، دلیل مجرم بودن او ، یا ندانستن اینکه جرمی‌ ندارد ، نیست ، بلکه در پاسخ ندادن ، آن قدرتمند را تحقیر می‌کند. پاسخ دادن یک متفکر ، همیشه بیان احترامیست که او به سئوال کننده میگذارد. متفکر ، به آن سئوال (و طبعا سئوال کننده) ارزش میدهد. هر کسی‌ که به سئوالی پاسخ داد ، به پرسنده ، احترام میگذارد. و وقتی‌ به سئوالی پاسخ نمیدهد ، نشان آنست که به آن سئوال و آن سئوال کننده ارزشی نمیدهد. و هر قدرتمندی ، نیاز به آن دارد که دیگران به او ارزش بدهند. اگر او جواب هیچ کس را نمیدهد ، برای آنست که برای هیچکس ارزشی قائل نیست ، و اگر از همه جواب برای سئوالی که می‌کند ، میخواهد برای آنست که از همه میخواهد که احترام به او بگذارند. »

منبع:

منوچهر جمالی، تجربیات گمشده ، انتشاراتِ کورمالی، لندن، ۹ فوریه ۱۹۹۲ . برگِ ۱۲۶  از این کتاب را ببینید، برگرفته از وبگاهِ فرهنگشهر، بخشِ کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط:

« معرفت ، سئوال است »


« در زبان فارسی‌ باستانی معرفت ، « چیستی » خوانده میشد. معرفت ، پرسیدن ابدی بود . معرفت ، محتوائی برای انتقال دادن و آموختن نداشت ، بلکه جریانی قطع ناشدنی از پرسیدن بود . کسی‌ اهل معرفت بود که همیشه می‌پرسید ، و هیچ چیزی (محتوائی ، معلوماتی ، حقیقتی) برای گفتن و تبلیغ کردن و آموختن (آموزگار بودن) بدیگران نداشت.

هنر پرسیدن ، گوهر معرفت است . از این گذشته بزرگترین پرسشها ، هیچگاه به جواب نمیرسند ، ولی‌ در هر جوابی که به آنها داده میشوند ، انسان پس از تلاش فراوان در می‌‌یابد که چرا جواب سئوال [ما] نیستند . کشف اینکه چرا یک جوابی ، جواب سئوال ما نیست ، بیشتر بر معرفت ما میافزاید [،] که [ما] ایمان به یک جواب به عنوان آخرین پاسخ و تنها پاسخ به سئوالی که داریم [، داریم].

داشتن یک سئوال ، بیش از ده‌ها پاسخ که به آن داده شده است [،] ارزش دارد. گاهی‌ سالها و دهه‌ها لازم است تا ناگهان دریابیم که این جواب ، که تا به حال از آن راضی‌ و خورسند بودیم ، کفایت برای سئوال ما نمیکند . و بالاخره سئوال خود را یافتن ، بیشتر از آن ارزش دارد که جواب به سئوالات همه مردم بدهیم . تلاش برای جستجو و کشف سئوال خود ، بهتر از تلاش برای جواب دادن به سئوالات مردم است . ما خیال می‌کنیم که سئوال همیشه پیش پا افتاده است و این خیال غلطیست . سئوال را هم باید جست و کشف کرد. »

منبع:

منوچهر جمالی، تجربیات گمشده ، انتشاراتِ کورمالی، لندن، ۹ فوریه ۱۹۹۲ . برگِ ۴۴ از این کتاب را ببینید، برگرفته از وبگاهِ فرهنگشهر، بخشِ کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط:

« سؤالی که حکومت را متزلزل می‌‌سازد »


« در هر جامعه ای، تفکر را باید از سؤالی خاص شروع کرد. نخستین چیزی که موردِ سوال قرار می‌‌کیرد و علامتِ سوالِ پیش آن کذاشته میشود، سرنوشتِ تفکر را در آن جامعه مشخص می‌‌سازد. بدونِ چنین سؤالی، تفکر در آن جامعه شروع نمی‌‌شود و هر حکومتِ عقیدتی‌ و ایدئولوژیکی، این حق را از جامعه سلب می‌‌کند که نخستین سؤال را در مقابلِ آن عقیده یا ایدئولوژی بگذارد. با این سؤال است که حکومتِ آن عقیده یا فلسفه یا ایدئولوژی متزلزل می‌‌شود. تفکر، با سؤالی آغاز می‌‌شود که بزرگترین قدرتِ اجتماعی را متزلزل می‌‌سازد. تا این قدرتِ اجتماعی موردِ سؤال قرار نگرفته است، تفکر، آزاد نیست. فلسفه در هر جامعه‌ای ، با سؤالی شروع می‌‌شود که هستی‌ِ بزرگترین قدرتِ حاکم بر اجتماع را موردِ شک قرار بدهد. ما برایِ آنکه آزادانه بیاندیشیم باید در مقابلِ اسلام که بزرگترین قدرتِ اجتماعیِ جهانِ ماست، علامتِ سؤال بگذاریم، بلکه در تمامِ وجودِ خود در مقابلِ اسلام، علامتِ سؤال بشویم. نه‌ تنها ما علامتِ سؤال در خود بمانیم، بلکه اسلام بایستی‌ سؤال بشود. اسلام باید اولین سؤالِ ما بشود. ما باید اسلام را اولین سؤال همه بسازیم. سؤال ، جواب نمیخواهد. کارِ سؤال، زلزله انداختن است. سؤال، جوابی می‌‌خواهد که از زلزله‌ای که شک در موجودیتِ جواب دهنده انداخته است برخاسته باشد. »

منبع:

– منوچهر جمالی، از همه و از هیچ ، برگِ ۳۱، شرکتِ انتشاراتِ پارس، آمریکا، ۱۹۸۴، برگرفته از وبگاهِ فرهنگشهر، بخشِ کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط: