سنجش رنسانس واقعی‌ اسلامی (چگونه اسلام رحمانی میشود ؟) و رنسانس ایرانی (جمهوری ایرانی) و ریشه هایشان


ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ اﺳﻼمی ﻭاقعی اﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ اﺳﻼﻡ ﺭﺣﻤﺎنی ﺭاﺳﺘﻴﻦ (کاری که امثال سروش و اصلاحطلبان می‌‌خواهند بکنند ،) ﻧﻴست ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﻛﻔﺎﺭ ﻣﻜﻪ از جمله  اﺑﻮﺳﻔﻴﺎﻥ ، اﺑﻮﺟﻬﻞ ، اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ، اﺑﻮﻟﻬﺐ ، عبدالمطلب ، … اﺳﺖ. ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮﺵ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﻛﻔﺎﺭ ، ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ، ﺫﻧﺎﺩﻳﻖ و … اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼﻡ ﺭا ﻣﻴﺘﻮاﻥ ﺭﻭﺣﺎنی ﻛﺮﺩ. ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺷﻴﻂﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﺰیستی ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﻟﻠﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼﻡ ﺭﺣﻤﺎنی اﻳﺠﺎﺩ ﻣﻴﻜﻨﺪ. ﭘﺬﺭﺵ ﻫﺒﻞ ، ﻻﺕ ، ﻣﻨﺎﺕ ، ﻋﺰی و ﺁﻳﺎﺕ ﺷﻴﻂﺎنی اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼﻡ ﺭا ﺭﺣﻤﺎنی ﻣﻴﻜﻨﺪ. ﺑﻪ ﻗﺪﺭ ﻛﺎفی اﺳﻼﻣﺸﻨﺎﺳﺎﻥ اﺯ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﭼﻪ ﻣﻴﻜﺮﺩﻩ و ﭼﻪ ﻧﻤﻴﻜﺮﺩﻩ ﺳﺨﻦ رانده اند و ﻣﻮﺷﻜﺎفی ﻛﺮﺩﻩ اﻧﺪ. ﻧﻮﺑﺖ ﺁﻥ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻛﻔﺎﺭ و ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﭼﻪ ﻣﻴﻜﺮﺩﻩ و ﭼﻪ ﻧﻤﻴﻜﺮﺩﻩ اﻧﺪ. بهترﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﻫﻢ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﻼﻣﻴﺴﺖ. ﺷﺎﻳﺪ ﺭاﻩ ﮔﺮﻳﺰﺷﺎﻥ اﺯ ﺩاﻋﺶ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻳﺰبینی ﺩﺭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﻔﺎﺭ ﻣﻜﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ اﻳﻨﺒﺎﺭ ﻧﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﻜﻮﺏ ﻛﺮﺩﻥ ﻛﻔﺎﺭ ﺑﻠﻜﻪ اﺯ اﻳﻦ ﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ اﺳﺖ. ﺑﺮاﻱ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ اﺳﻼمی ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﻛﻔﺮ، اﻟﺤﺎﺩ ، ﺷﺮﻙ ، ﺑﺘﭙﺮﺳﺘﻲ و … ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺘﻮﻥ اﺳﻼمی ﺑﺨﻮبی ﺣﻔﻆ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﺸﺪﺕ ﺯﺷﺖ ، ﻣﺴﺦ ، ﻭاﺭﻭﻧﻪ و ﻣﻨﻔﻮﺭ ﮔﺸﺘﻪ اﻧﺪ ﺭا ﺑﺎﺯبینی و ﻣﻮشکافی ﻛﺮﺩ و ﺯﻳﺒﺎ ﺳﺎﺧﺖ و ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩاﺩ. اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺯﻳﺒﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ اﺯ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﻔﻮﺫ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻیی ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﻋﻮاﻡ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩاﺭﻧﺪ ، ﭼﺮا ﻛﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺩاﻳﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺭا ﺑﺮاﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺶ ﺯﺷﺘﺶ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ اﻧﺪ ﭘﺲ ﮔﻮﺵ ﻣﺮﺩﻡ و ﺫﻫﻨﺸﺎﻥ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺁﺷﻨﺎﺳﺖ. ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻗﺒﺢ ﻛﻔﺮ ﺭا ﻧﺰﺩ ﻋﻮاﻡ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻘﻴﻪ اﺵ ﺭا ﺧﻮﺩﺵ ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﻣﻴﺪاﻧﺪ و ﻣﻴﺮﻭﺩ.

از جهت دیگر ، ﻭﻗﺘﻲ ﻧﮕﺎﻩ اﻳﺮانی ﺑﻪ اﺩﺑﻴﺎﺕ غنی اﻳﺮاﻥ اﺯ ﺩﺳﺖ اﺩﺑﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎﻥ اﻓﺘﺎﺩ و ﺑﺠﺎی ﺭﻳﺰبینی اﺩبی ﺩﺭ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺻﻔﺖ و ﻣﻮﺻﻮﻑ و … اﺯ ﺧﺮﺩ فلسفی ﺑﺮای ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻛﺸﻴﺪﻥ ﺑﻨﻤﺎﻳﻪ ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮاﻥ اﺯ ﺁﻥ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪ ، ﺁﻧﮕﺎﻩ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ اﻳﺮانی (جمهوری ایرانی ، بر اساس اندیشه‌هایی‌ که توسط جمالی آفریده شده اند ،) ﻛﻢ ﻛﻢ ﻧﻤﻮﺩاﺭ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎﺯﻫﻢ اﻳﻦ اﻳﺮاﻥ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ اﻳﺮانی ﺧﻮﻳﺶ ﺭا ﺑﺴﺎﺯﺩ و ﻫﻢ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ اﺳﻼمی ﺭا ﭘﻴﺶ ﺑﺮاﻧﺪ.

نوشته‌هایِ مرتبط:

« فلسفیدنِ انگیزشی – ( در آمدی بر اندیشه‌ها و ایده های « منوچهر جمالی » ) »


« …

یادداشتهایی را که در باره ي افکار و ایده هاي « منوچهر جمالی »   ، گرد آوري و سپس به صورت کتاب در نسخه هایی معدود در سال ۱۹۹۷ میلادي منتشر کرده بودم، اینک پس از سپري شدن تقریبا شانزده سال و همزمان با درگذشت نابهنگام آن زنده یاد، کوشیده‌ام تا جایی که در توش و توانم بود با بازبینی و حذف تکرارها و مختصر اضافه کردنها و تصحیح خطاهاي تایپی، در اختیار کوشندگان و جویندگان تاریخ و فرهنگ ایرانزمین بگذارم.

اگر امروز می خواستم این کتاب را بنویسم، بی‌گمان به گونه اي دیگر می اندیشیدم. ولی ترجیح دادم که نخستین تجربه ي خودم را بدانسان که جوینده و مشتاق بودم، دست ناخورده عرضه کنم تا با بازنگري به فراز – و – نشیب تلاشهایم در گذشته، براي عبارتبندي تجربیات و تاملات و کنکاشهاي تازه‌ام در آینده، ژرف بین تر و پرسنده تر به جست – و – جو بپردازم.

من تاکید می کنم که این کتاب، سنجشگري و بررسی ي افکار و ایده‌ها و پژوهشهاي گرانسنگ « منوچهر جمالی »  نیست؛ بلکه دریچه ایست راهنما براي مشتاقان و جویندگان تاریخ و فرهنگ ایران. چکیده ایست راهگشاینده و پرتو افکن بر دامنه‌ها و گستره هاي بسیار شگفت انگیز و بس شایان جست – و – جو که او، یک تنه در ریشه‌ها و اعماق تاریک و راز آمیز تاریخ و فرهنگ ایرانزمین با تیز بینی و روشی سنجشگرانه، باز اندیشی و باز آفرینی کرده است.

سنجشگري افکار و ایده‌ها و پژوهشهاي « جمالی » ، بدون دریافتن و فهمیدن تار – و پود آنها، ناممکن می باشد. براي پرهیز از هر گونه کژفهمی و کژبرداشت و پیشداوري ضروریست که هر جوینده اي، پیشاپیش، آگاهیها و بررسیها و شناخت مکفی در زمینه هاي فلسفی، اسطوره اي، تاریخی، زبانی، دینی، فرهنگی و امثالهم داشته باشد؛ و گر نه با مطالعه ي یکی دو تا از کتابها یا مقاله هاي او، بلافاصله سر در گم و کلاف پیچ و سر خورده خواهد شد.

آثار« منوچهر جمالی » ، هر چند در نگاه نخست، ساده و روان می نمایند، ولی به دلیل آنکه بسیاري از ویژگفتاره‌ها و نامها و واژگان و تصاویر اسطوره اي بر لوح ذهنیت ما ایرانیان در طول تاریخ کشمکشهاي فرهنگی، کم رنگ و محو و حتّا در معانی به شدت ضد و نقیض جا افتاده اند، خود به خود، دریافتن و فهمیدن و پذیرش و سپس پیوند یافتن انگیزشی با بنمایه‌ها و اصل معانی ي ویژگفتاره‌ها و نامها و واژگان و تصاویر اسطوره اي، سختگوار می باشد. بویژه وقتی که بخواهیم از بنمایه هاي فرهنگ ایرانزمین به زایش ایده‌ها و افکار نو از بهر بالندگی و پرورش و نوزایی باهمستان ایرانی، انگیخته و پرسنده شویم.

ولی هیچ جوینده اي نباید با تصور و تلقینِ فهم ناپذیري و ثقیل بودن افکار او، از مطالعه و بررسی آثار « منوچهر جمالی »  رو برگرداند؛ بلکه بایسته و شایسته است به تن خویش بکوشد که با مطالعه ي عمیق و چند باره و تلاش از بهر فهمیدن مغزه ي اندیشه‌ها و ایده هاي او، راهی بجوید به سوي آفرینش فردیت و استقلال فکر و راه و روش زندگی شخصی ي خود.

« منوچهر جمالی » ، مدعی رسالت براي هیچ قاهر و جبار فرا کائناتی نبود. وي تئوریسین و توجیه گر جنایتهاي هیچ قدرتپرست خونریز و غارتگر زمینی نیز نبود. او، یک ایرانی دلاور و اندیشنده و ایرج منش بود که هیچگاه، شمشیر به دست نگرفت؛ بلکه یقین داشت که با اژدها نیز می توان سخن گفت.

او، پهلوانی سیمرغ پروده بود که نه تنها هیچ نص استبدادي و خونریز را از آغاز جوانی تا مرگروزش، تبلیغ و حمایت و توجیه نکرد؛ بلکه بر تار – و پود شیرازه ي فرهنگ باهمستان ایرانیان؛ یعنی ،« مهر و داد و راستی و گزند ناپذیري جان و زندگی »  در هر کوي و برزن، پایورزي ي سرسختانه کرد.

او متفکّري جوینده و پرسنده و انگیزنده به فکر بود که تا آخرین دقایق حیاتش با لبخندهاي دوست داشتنی و سخنهاي شاد خوارانه و ژرف – اندیشیده، انسانهاي مشتاق و بیدار وجدان را به زایش حقیقت فردي خودشان می انگیخت.

***

فرامرز حیدریان مونیخ – بیست و نهم خرداد ماه سال ۱۳۹۲ شمسی برابر با نوزدهم ماه ژوئن سال ۲۰۱۳ میلادي »

منبع:

فلسفیدنِ انگیزشی – ( در آمدی بر اندیشه‌ها و ایده های« منوچهر جمالی » ). نویسنده: فرامرز حیدریان. چاپ نخست: ۱۹۹۷ میلادي. چاپ پنجم: ( نسخه ي پی‌دی‌اف ) ۲۰۱۳ میلادي. ناشر: نشر آتش. طرح روي جلد از: « فرنگیس ». برگِ ۱۰ از این کتاب را ببینید.

نوشته‌هایِ مرتبط:

« آیا ما میانِ خوب و بد انتخاب می‌‌کنیم ؟ »


« هیچکسی، میانِ خوب و بد انتخاب نمی‌‌کند. بد ، انتخاب کردنی نیست. هیچ انسانی‌ نیست که وقتی‌ بد را بشناسد، بد را انتخاب کند. معمولاً انتخاب میانِ دو چیزیست که با دو معیارِ مختلف سنجیده می‌‌شوند و هر کدام یک از آنها با معیاری خوب است. بنابرین مساله انتخاب، مساله تصمیمگیری میانِ دو خوبست، که هر کدام از آنها با معیاری دیگر، خوبست. و مساله تصمیم گیری در این انتخاب، مساله تصمیم گیری در میانِ این دو چیز نیست (که در مقابل یا این، یا آن قرار بگیریم) بلکه مساله، مساله طردِ یک معیار و یا تابعیتِ یک معیار از معیارِ دیگر است. مثلا خوردن میوه درختِ معرفت در بهشت برایِ آدم خوب بود، ولی‌ از معیارِ خدایی که اطاعت می‌‌خواست، (و به اطاعتِ از خود، بیش از معرفت ارزش می‌‌داد) بد بود. و مساله انتخاب میانِ خیر و شر ، مساله انتخابِ این بود که آیا من باید معیار خیر و شر باشم ؟ آیا منفعت من معیار خیر و شر من هست ؟ یا اینکه خدا یا جامعه یا طبقه یا مرجعِ دیگری باید معیارِ خیر و شرِ من باشد ؟ اساسا همیشه تصمیم گیریهایِ اخلاقی‌ و وجدانی، پیچیده و گیج کننده و متزلزل سازنده و تردید آورنده هستند، چون دو امکان عرضه شده هردو خوبند. مساله به این می‌‌کشد که کدام خوبی‌، خوبتر است ؟ در این موارد، معیاری که با آن خوبی‌ سنجیده می‌‌شود، پنهان از دید است. یا آنکه ما از وجودِ این دو معیار ، بیخبریم، یا اینکه خود ناخوداگاهانه نمی‌‌گذاریم که این دو معیار ، موردِ توجه قرار گیرند و شناخته بشوند.

تصمیمِ ظاهری در میان دو امکان، تصمیم آشکار در میانِ دو معیار را می‌‌پوشاند و یا تاریک می‌‌سازد. ما آنچه را شر می‌‌خوانیم، دیگر از امکانِ انتخاب انداخته ایم. ما از همان آغاز، آنچه را با سنجش با معیارِ دیگر خیر است، شر می‌‌نامیم، یعنی معیارِ دیگر را بکلی منتفی می‌‌سازیم و نمی‌‌گذاریم که به عنوانِ یک معیار تلقی‌ بشود. این معرفتِ خود را که مستقیماً از سنجشِ با معیارِ دیگر داریم و بر آن اساس، آنرا خیر یافته ایم، تحقیر می‌‌کنیم ، و عملا قائل می‌‌شویم که یا ما معرفت به آنچه خیر و شر است نداریم و نمی‌‌توانیم داشته باشیم و یا ما معرفت به خیر و شر داریم و به عمد یا طبق طبیعت فاسد خود، شر را انتخاب می‌‌کنیم. قبول هر کدام از این فرض‌ها به قبول  جهلِ فطریِ انسان یا به قبولِ ظلم و کفرِ فطریِ انسان می‌‌کشد. انسان در فطرتش فاسد و گناهکار می‌‌شود. و با این هردو نتیجه گیری، انسان از معیار بودن می‌‌افتاد (چنانچه در تورات و انجیل و قر آن‌ استدلال شده است).

بنابراین انسان همیشه میان دو خیر انتخاب می‌‌کند که با دو معیارِ مختلف خیرند، و مساله، مساله کشمکش میانِ معیار هاست. خیر، یک معیار ندارد. »

منبع:

– منوچهر جمالی، از همه و از هیچ ، برگِ ۲، شرکتِ انتشاراتِ پارس، آمریکا، ۱۹۸۴، برگرفته از وبگاهِ فرهنگشهر، بخشِ کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط:

هیچیک از نوشته‌هایِ سیمرغِ گسترده پر نبایستی دستمایه‌ای برایِ کینه توزی و دشمنی با دیگر فرهنگ‌ها قرار گیرند


آنکه اسطوره ها و‌ تراژدی‌هایِ دیگران را بر می‌‌کشد و بزرگ می‌‌دارد، با فرهنگِ آنان هم زندگی‌ می‌‌کند.

چنانچه در اینجا (کورمالی) حرفی‌ از دشمن و یا نقدی بر فرهنگی‌ و اسطوره‌ای می‌‌رود، مشغولیتِ  اصلی‌ دشمن شناسی‌ نیست، بلکه هدف آن است که تراژدی‌ها و عناصرِ فرهنگی‌ِ ایران و تفاوتهایِ ظریف اما اساسی‌ و تعیین کننده ی آن با دیگر فرهنگ‌ها برجسته شود. و با شناختِ مسخ سازی‌هایِ رفته بر آنها در طولِ هزاره ها، کمکی‌ به باززایی و زنده کردنِ مجددِ آنها شده باشد. از این نظر ، هیچیک از نوشته‌هایِ سیمرغِ گسترده پر نبایستی در جهتی‌ بجز این فهمیده شوند، و دستمایه‌ای برایِ کینه توزی و دشمنی با دیگر فرهنگ‌ها قرار گیرند.

آنچه مهم است بازسازی و باززاییِ فرهنگِ اصیلِ ایران است، نه‌ نقدِ سایرِ فرهنگ ها.

ما به کمکِ روایت‌هایِ دیگران از بنداده‌هایی‌ که به انسان شکل می‌‌دهند، در پی‌ِ درک و بازشناختِ فرهنگِ ایران هستیم. فرهنگی‌ که به دلیلِ کینه توزی ها، مسخ سازیها، زشت سازی ها، دغل کاری ها، … ی دستگاه‌هایِ قدرت ، در طول تاریخ، نیاز به باز شناسی‌ دارد. با وجودِ تلاش‌هایِ بسیار، ریشه‌های این فرهنگ هنوز زنده است، اما در زیرِ خروار ها، خود خواهی، شلوغی، هیاهو، و گفتار‌هایِ بی مایه پنهان مانده است. پهلوانی همچون جمالی میخواهد تا با صبر و شکیبایی و حسنِ نیت هم آنها را شناسایی کند و هم با سایرِ فرهنگ‌ها بسنجد. این سنجشِ با سایرِ فرهنگ‌ها می‌‌تواند بسیار اشتباه بر انگیز باشد، و خواننده نیاز به دیدی ظریف و نکته بین دارد تا دچارِ سوِ تفاهم نشود. اگر دانه‌ای در زیرِ سنگی‌ قرار گرفته و می‌‌روید، وقتی‌ به سنگِ سخت می‌رسد، لاجرم به گونه‌ای باید از پسِ آن بر آید. کنار زدنِ سنگ به هدفِ دشمنی انجام نمی‌‌شود، بلکه به ضرورت و هدفِ رویشِ خودِ جوانه‌ و بالیدنِ او انجام می‌‌شود. این مهم نیست که سایرِ فرهنگ‌ها نقد بشوند یا نه‌، این مهم است که با کنار زدنِ هیاهوی آنها با نقد بر اساسِ فرهنگِ اصیلِ ایران و خرد ، بنمایه‌هایِ این فرهنگ نمایان و سنجیده شوند و دیگران هم به این امر انگیخته گردند.

کورمالی – سیمرغِ گسترده پر

نوشته‌هایِ مرتبط: