کورمالی کردن در تاریکی (۶) – « باور ، ضد ایمان است »


« با + ور = بشرطِ آزمودن

باور ، ایمان نیست. باور ، از راه آزمودن ، جستن است. این واژه در پهلوی  vavar  است ، و در اصل  vavarikan  است. پسوند « واریکان » ، از همان ریشه « ور » است که بمعنای « در آزمودن برگزیدن » باشد. آنچه از این سر اندیشه ، سپس در روزگار باستان ، استخراج کرده اند ، ربطی‌ به خودِ سر اندیشه ندارد. باور ، بیان این نکته است که هر چیزی ، فقط با « ور = آزمایش و جستجو » ، باید انجام پذیرد. در واقع ، باور ، به نتیجه و یقین نهائی نمیرسد که به آزمودن و جستن پایان بدهد.

این اندیشه که از فلسفه سیمرغی برخاسته ، استوار بر اصل معرفت سیمرغیست که « نام من جوینده است ». جستن و یقین ، دیالکتیک روند معرفتند. باور ، یک بار برای همیشه آزمودن نیست. هر معرفتی که با آزمودن بدست می‌‌آید ، حق دوباره آزمودنش بجای میماند. هیچ آزمودنی ، حق باز آزمودن را نمیگیرد. فقط با داشتن تمام معرفت است که میتوان یکبار برای همیشه برگزید ، و این معرفت را هیچ انسانی‌ نمیتواند داشته باشد. حتی در فرهنگ ایرانی ، خدا هم که سیمرغ باشد چنین معرفتی نداشته است. چون جوینده بودن ، خویشکاری همیشگی‌ اوست. »

منبع:

منوچهر جمالی ، بخشی از کتاب : اندیشیدن ، خندیدنست (بهمن) ، انتشارات کورمالی ، لندن ، ۱۹۹۸ ، شابک۱۸۹۹۱۶۷۲۶۹ (ISBN 1 899167 26 9) ، برگ ۷۵ از این کتاب را ببینید. برگرفته از وبگاهِ فرهنگشهر، بخشِ کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط:

« تفاوت اندیشه بودا با فرهنگ ایران » – از دوست به یادگار دردی دارم (جلال الدین بلخی)


استاد شهرام ناظری
از دوست به یادگار دردی دارم – که آن درد به صد هزار درمان ندهم
مولانا

یادگار دوست
خواننده: شهرام ناظری
آهنگساز و تنظیم برای ارکستر: کامبیز روشن روان
اجرا: ارکستر سمفونیک
سولیستها:
محمد کیانی نژاد : نی
حمید مبتسم: تار و سه تار
مجتبی میرزاده: کمانچه

***

مـن درد تـرا ز دست آسـان ندهم
دل بر نکنم ز دوست تا جان ندهم
از دوسـت به یــادگــار دردی دارم
کان درد به صـد هزار درمان ندهم

مولوی –  دیوان شمسرباعیاترباعی شمارهٔ ۱۳۳۴

***

« در فرهنگ ایرانی ، زائیدن ، دردیست برای پیدایش خوشی. هرگونه خوشیاشی (سعادتی) ، زائیده میشود. و این تفاوت بنیادی فرهنگ ایرانی با فرهنگ بودائیست. درد ، شرط زایش خوشی است. پیدایش و خوشی ، روندیست از درون درد ها. از درون درد هر عملی‌ ، خوشی زائیده میشود. هر عملی‌ و اندیشیدنی و گفتنی و احساس کردنی ، زادن (پیدایش) است. پیدایش ، همیشه خوشی است.

هدف زندگانی‌ انسان در اجتماع ، پیدایش انسانست ، و آنچه بر ضد پیدایش گوهر اوست ، اهریمنیست. خوشی ، بی‌ میانجی و مستقیم و بلافاصله با روند پیدایش ، بستگی دارد. خوشی ، در خودِ عمل کردن ، یا در خودِ گفتن ، یا در خودِ اندیشیدن است. خوشی ، پاداشی نیست که سپس در بهشت یا آسمان ، به انسان داده شود. از این رو مفهوم سعادت اخروی و ملکوتی ، هنگامی پدیدار شد ، که فرهنگ اصیل ایران رو به افول کذاشته شده بود. »

منبع :

منوچهر جمالی ، بخشی از کتاب : تخمه ی خود زا یا صورت خدا ، انتشارات کورمالی ، لندن ، اکتبر ۱۹۹۶ ، ISBN 1 899167 85 4 . برگ ۱۰۹ از این کتاب را ببینید. برگرفته از وبگاه فرهنگشهر ، بخش کتابها.

نوشته‌هایِ مرتبط: